جریان باروک پس از یک دوره نظم و ثبات دورۀ رنسانس بوجود آمد. باشکوه و مجلل ساختن بناها راهی بود تا رهبران کلیساهای کاتولیک و شاهان اروپایی موقعیت و قدرت خود را اثبات کنند. برای بهتر فهمیدن سبک باروک بهتر است اول به معنای آن پرداخته شود.
باروک به معنای مروارید غیر غلتان و در معنای مجازی به عنوان “عجیب، غیرعادی، نامنظم و بی قاعده” تعریف شده است. به طور کلی به هر چیز غیر کلاسیک و غیر رایج، باروک اتلاق می‌شود.
این سبک از اواخر قرن شانزدهم تا اوایل قرن هجدهم میلادی رواج داشت و تمامی هنرها به ویژه هنر مجسمه سازی، موزیک و معماری را تحت تأثیر قرار داد.
نقاشی‌ها و مجسمه‌ها به سبک باروک به جنبه‌های جدایی ناپذیر ساختمان‌ها تبدیل شدند. در واقع، معماران سازه‌هایی مانند کلیساها را به عنوان مجسمه‌های بزرگ در مقابل جعبه‌ای با دیوارهای مربع شکل و فرم‌های سنتی ساختمان در نظر می‌گرفتند.
معماری باروک با طرح‌های پویا و فرم‌های معماری پیچیده مشخص می‌شود. این فرم‌ها احساس حرکت را تشدید می‌کنند.
ویژگی‌های بارز هنر باروک
“حفظ تعادل” و “وحدت آفرینی” در میان عناصر مختلف و گوناگون از ویژگی‌های بارز هنر باروک است. هدف اصلی معماری باروک آن بود که فضایی کلی را در “مرکز” تعبیه کند و فضاهایی فرعی و نمای پیشین بنا را بدان منظم سازد و با تنظیم اجزای پیش نشسته و تونشسته، ضربی موزون برپا دارد و دیگر هنرها چون مجسمه‌سازی را در خدمت آن بگمارد. در هنر باروک خصوصیاتی مانند شبیه‌سازی فردی، نقاشی روی سقف، اسلوب‌های کوتاه نمایی اندام، تعلیق هیاکل در فضا، تجسم صحنه از دیدگاه‌های مختلف، شگردهای ژرف نمایی دید فریب، گچ بری، قاب‌بندی و زینت‌کاری ساختمانی به حد کمال رسید.
عناصر اصلی در معماری باروک
- طاق یا گنبد بزرگ
- نقش‌ها و تزئینات پیچیده که به تجمل و مقدس بودن فضا می‌افزاید.
- مجسمه طلاکاری شده در نمای داخلی و خارجی از جنس گچ یا سنگ مرمر
- سقف شیروانی دوشیبه
- ویژگی‌های دیگر: دیوارهای منحنی، سقف‌های نقاشی شده، سقف‌های طاقدار، ستون‌ها، مجسمه‌ها، طاق‌ها، طاقچه‌ها، فواره آب، حرکت، سنتوری‌های نیمه تمام و غیره.
اهمیت نورپرازی در باروک
دوره باروک یکی از اولین دوره‌هایی است که هنرمندان به نور توجه زیادی می‌کردند و کارهایشان را با توجه به نحوه انعکاس نور تمام می‌کردند.
آن‌ها قسمت‌های سایه و روشن را برای نشان دادن کنتراست ترکیب می‌کردند. این کار را می‌توان در قسمت‌هایی از ساختمان‌ها که تیره رنگ هستند و نیز در سایه فرو مانده‌اند و همچنین در نقاشی‌ها مشاهده کرد که در دنیای هنر با نام سیاه قلم شناخته می‌شود.
باروک در دکوراسیون داخلی
سبک باروک در معماری از طریق طراحی دکوراسیون داخلی بروز پیدا کرد. تکنیک‌های تزئینی باروک، محتوای تصویر معماری را کاملاً تغییر داد و جلوه عظیمی را به نمایش گذاشت.
پاپ‌ها و شاهان، بهترین معماران، هنرمندان و طراحان داخلی را برای ساخت کلیساها و کاخ‌ها استخدام کردند. به طور مثال در آن روزگار چهره شهر رم رفته رفته تغییر کرد و از نظر بصری غنی‌تر شد.
در آن زمان هنرمندان شروع به توسعه و ایجاد سبک جدیدی از مبلمان و دکور کردند. لازم به توضیح است که یکی از سمبل‌های معماری باروک خطوط منحنی، کج و ناموزون است.
از هنرمندان شاخص این دوره می‌توان به لورنزو برنینی و فرانچسکو بورومینی اشاره کرد.
اما ویژگی‌های دکوراسیون باروک چیست؟
فضای داخلی سبک باروک با دیوارهای مرمر، آویزان کردن آینه طلا، لوسترهای کریستالی و پرده‌های مخملی مشخص می‌شود.
سبک باروک در فضای داخلی بزرگ جلوه‌ای خاص دارد و زیبایی کلاسیک را به اتاق نشیمن وارد می‌کند. دیوارهای داخلی با تابلوهای نقاشی که یادآور عصر باستان هستند، تزئین می‌شوند.
همه جزئیات سبک باروک سعی می‌کنند یک فضای داخلی شکوهمند را ایجاد کنند.
ویژگی‌های کلی دکوراسیون باروک:
پارچه‌های لوکس (ابریشم و مخمل)
گچبری دیوارها و سقف
مبلمان که با نقش‌های نفیس پوشانده شده
موارد مهم در مبلمان سبک باروک:
روکش و پارچه مبل
پایه‌های منحنی
حکاکی پیچیده
رنگ مبلمان به سبک باروک اغلب با رنگ دیوارها یکسان است اما می‌تواند متضاد هم باشد.
به عنوان مثال مبلمان روکش شده با پارچه قرمز، در برابر دیوارهای بژ روشن و عناصر طلاکاری شده فضایی متفاوت را به وجود آورده‌اند. به طور کلی در پالت رنگ سبک باروک، رنگ‌های طلایی، بژ، قرمز و قهوه‌ای پرکاربردترین‌ها هستند.
سبک باروک برای طراحی اتاق‌های بزرگ مناسب است، در غیر این صورت مبلمان عظیم متناسب با این سبک، اتاق کوچک را از لحاظ بصری تنگ و کوچک‌تر نشان می‌دهد.
اتاق‌خواب سبک باروک هم شامل تعداد زیادی مبلمان منبت کاری شده می‌باشد.
در فرآیند طراحی فضا در سبک باروک هیچ جزئیاتی نادیده گرفته نمی‌شود به طور مثال در این سبک سقف اتاق معمولا با گچ کاری تزئین می‌شود.
همچنین برای اینکه فضای داخلی اتاق قابل تشخیص باشد، از موادی مانند سنگ طبیعی، چوب و سنگ مرمر اسفاده می‌شود.
برای شیک، باشکوه و هرچه بیشتر منحصر به فرد شدن فضا از پارچه‌ها و مواد گران‌بها مانند مخمل، ابریشم با روکش زیبا، حاشیه و گلدوزی‌های تزئینی، پوشش پنجره‌ها با پرده‌های مخملی سنگین که با منگوله‌های طلا بسته شده‌اند و غیره به صورت کاملاً متعادل استفاده می‌شود.
در ادامه نمونه‌هایی از اضافه شدن عناصر باروک را به فضاهای داخلی می‌بینید.
در کل سبک باروک اعتقاد دارد همه چیز در ظاهر نمودار می‌شود. باروک به آنچه “در ظاهر وجود دارد” اهمیت می دهد، نه به آنچه که “واقعاً هست”!
بدون دیدگاه